FenKampus ~ ULTRAFENcilerin Hibrit Öğretim Portalı
AY
Nedir? Dünya’mızın tek doğal uydusudur.
Şekli Nasıldır? Güneş ve Dünya gibi Ay’ın şekli de küreye benzer.
Işık Kaynağı Mıdır? Hayır, ışık kaynağı değildir. Güneş’ten aldığı ışığı yansıttığı için parlak görünür.
Hareket Eder Mi? Evet, kendi ekseni etrafında saat yönünün tersine döner, Dünya’nın etrafında saat yönünün tersine dolanır ve Dünya ile birlikte Güneş’in etrafında saat yönünün tersine dolanır.
Yapısı Nasıldır? Ay’ın yüzeyi toz ile kaplıdır. Aynı zamanda yüzeyinde kayalıklar, vadiler, dağlar ve meteorların çarpması sonucu oluşan bir çok çukur bulunur. Bu çukurlara adı verilir.
- Ay, Dünya’ya yaklaşık 384 bin km uzaklıktadır.
- Ay’ın atmosferi yok denilecek kadar azdır. Bu yüzden Ay’da hava olayları (yağmur, kar, rüzgâr gibi) görülmez.
- Ay’da hava olayları görülmediği için burada oluşan izler kaybolmaz.
- Gece ile gündüz arasındaki sıcaklık farkı çok fazladır. Gündüz sıcaklığı 107 C’ a kadar çıktığı, gece sıcaklığı ise -153 C’ a kadar düştüğü tespit edilmiştir. Bu yüzden
- Ay’da kayalar çok fazla parçalanarak toz ve kum oluşmasına neden olur.
- Ay, iç sıcaklığını tamamen kaybettiği için burada volkanik patlamalar görülmez.
- Ay’ın çapı 3476 km’dir. Yani Dünya’nın çapının yaklaşık dörtte biridir.
- Ay’ın kütlesi, Dünya’dan küçük olduğu için çekim kuvveti Dünya’nın 1/6’sı kadardır.
- Ay’ın çekim kuvvetinin etkisiyle Dünya’da gel – git olayları yaşanır.
- Ay, Güneş’ten daha küçük olmasına rağmen, Güneş’e göre Dünya’ya yakın olduğu için Dünya’dan baktığımızda Ay ile Güneş’i yaklaşık aynı boyda gibi görürüz.
Ay’ın Evreleri
Ay, Güneş’ten aldığı ışığı yansıtır. Dünya’dan, Ay’ın ışığı yansıtan kısmı görülebilir. Ancak Ay sürekli hareket hâlinde olduğu için ışık alan kısmı da sürekli değişir. Bu yüzden Ay’ı hep farklı şekillerde görürüz. Bu olay “Ay’ın evreleri” olarak adlandırılır.
- Ay’ın evreleri her zaman aynı sırayı izler.
- Ay’ın evreleri, Ay’ın Dünya etrafında dolanması sonucu oluşur.
- Yeni ay, ilk dördün, dolunay ve son dördün olmak üzere Ay’ın dört ana evresi vardır.
- İki ana evre arasında geçen süre bir haftadır.
1- Yeni Ay:
- Ay, Güneş ile Dünya’nın arasındayken oluşur.
- Ay’ın Dünya’ya bakan kısmı ışık almaz bu yüzden
- Ay, karanlık olur ve Dünya’dan görünmez.
2- İlk Dördün:
- Yeni ay evresinden bir hafta sonra gerçekleşir.
- Güneş, Ay’ın Dünya’dan görünen yüzünün sağ kısmı aydınlıktır. Bu yüzden Ay’ın sağ tarafı aydınlık görülür.
- Ay’ın, Dünya’dan görünen yüzü “D” harfine benzer.
- Yeni Ay evresinden 1 hafta sonra gözlemlenir.
3- Dolunay:
- İlk dördün evresinden bir hafta sonra gerçekleşir.
- Ay, Dünya etrafındaki hareketinin yarısını tamamlamış olur.
- Dünya, Ay ile Güneş’in arasındadır.
- Ay’ın Dünya’ya bakan kısmının tamamı aydınlık görünür.
- Ay, parlak bir tepsiye benzer.
4- Son Dördün:
- Dolunay evresinden bir hafta sonra gerçekleşir.
- Güneş, Ay’ın Dünya’dan görünen yüzünün sol kısmını aydınlatır. Bu yüzden Ay’ın sol tarafı aydınlık görülür.
- Ay’ın, Dünya’dan görünen yüzü ters D harfine benzer.
- Dolunay evresinden 1 hafta sonra gözlemlenir.
Ay’ın ana evrelerinin arasında bir de ara evreler vardır.
Son dördün ile yeni ay evreleri arasında Ay “C” şeklinde görülür. Yeni ay ile ilk dördün evreleri arasında ise Ay ters C şeklinde görülür. Bu iki evreye de “hilal” adı verilir.
İlk dördün ile dolunay evreleri arasında ve dolunay ile son dördün evreleri arasında görülen
evrelere “ şişkin ay ” denir.
Öğrendiklerini pekiştirme zamanı
Etkileşimli Etkinlikler – (Oyunlar)
Etkileşimli Testler
Pdf dosyalarını indirmek İçin tıklayın…
Bölüm İçeriklerine Dönmek İçin Tıklayın…
“Ücretsiz ve Kaliteli Eğitim Herkesin Hakkıdır.”
Mehmet Ali ŞENAY
